Do przeczytania #42

Wieloryby, ChatGPT, demografia, teorie spiskowe i ekologia.

• Wreszcie ktoś porządnie policzył emisje CO2 dla różnych transportów, a w każdym razie: zebrał obliczenia do kupy i przedstawił w przystępnej, ale opatrzonej źródłami formie. Marcin Popkiewicz nie tylko rozprawił się z przygłupią grafiką z internetsów (naśmiewająca się z korzystających z elektrowni węglowych rowerzystów), ale też zmienił moje zdanie na temat samochodów elektrycznych i recyklingu baterii litowych. Jak się okazało, wiedziałem o tym tyle, co Korwin o lodowcach.

• Ciekawa prezentacja Boba Carpentera o dużych modelach językowych (LLM, takich jak ChatGPT). Zdecydowanie bardziej techniczna niż to, co zazwyczaj widzicie, ale też – jak dla mnie – miejscami bardziej zrozumiała, PLUS dobra lista odnośników na końcu. PDF

• Niezłe wyjaśnienie działania dużych modeli językowych (LLMów) tutaj

• “12 myths about microbiom busted” - artykuł z Nature Microbiology rozprawiający się z dwunastoma mitami na temat mikrobiomów. Na przykład: to nieprawda, że organizm człowieka zawiera dziesięć razy więcej komórek bakteryjnych niż ludzkich - w rzeczywistości obie liczby są podobne.

• W Nature pojawił się artykuł opisujący prawdopodobnie największe zwierzę, jakie do tej pory opisano. Jest to wymarły (oczywiście) waleń, Perucetus colossus, sprzed blisko 40 milionów lat, z rodziny Basilosauridae. Ważył między 85 a 340 ton; największy do tej pory znany ssak (i zarazem największe zwierzę), płetwal błękitny, maksymalnie osiąga z 200 ton. Jego olbrzymia waga brała się częściowo z wyjątkowo, jak na walenie, gęstej tkanki kostnej, co zresztą wskazuje ponoć na jego tryb życia – w płytkich przybrzeżnych wodach. Chociaż znaleziono wyłącznie kilka kręgów i żeber, można go było zrekonstruować na podstawie innych, spokrewnionych gatunków. Tu jest opis odkrycia wraz z rekonstrukcją.

• “Exaggeration bias” polega na tym, że w publikowane w pracy naukowej wielkości efektów są zawyżone. Autorki pracy z Nature Ecology and Evolution przeanalizowały ponad 350 prac z dziedziny ekologii i wykryły dowody na występowanie tego zjawiska.

• Marek Jerzy Minakowski przeanalizował XIX-wieczne nekrologi w celu oszacowania śmiertelności kobiet i mężczyzn by zestawić te wartości z różnymi kulturowymi przedstawieniami. Głównie chodzi o to, że wysoka śmiertelność młodych kobiet była powszechna w XIX w., co wpływało na społeczeństwo, jego strukturę i kulturę.

• Psychologia teorii spiskowych Serdecznie polecam wszystkim książkę “Psychologia teorii spiskowych” Jana-Willema van Prooijena. Tutaj recenzja z crazynauka.