W roku 1994 redakcja naukowego czasopisma Journal of Biology poprosiła niejakiego Sydneya Brennera o pisanie regularnych esejów o nauce. Serię zatytułowano “Loose Ends”; Sydney Brenner prowadził ją do 2000 roku. Eseje zostały później wydane jako książka pod tym samym co seria tytułem. Natrafiłem na tą książeczkę na wyprzedaży – i nie wahałem się nawet minuty, bo parę dni wcześniej miałem okazję wysłuchać świetnego wykładu Syda Brennera. Nie miałem wątpliwości, że książka będzie równie świetna i pełna humoru; nie zdawałem sobie jednak sprawy, jak bardzo.

In experimental science, it might appear that a piece of equipment is the thing to have: there is the Pasteur pipette, the Büchner funnel, the Petri dish, the Erlenmeyer flask, and so on. However, these are all becoming obsolete and the robots that are replacing them are called after the companies that make them. My plan of acquiring fame second-hand by taking an additional surname to become Bunsen-Brenner would have come to nought, except possibly in the third world.

Na obrazku: Sydney Brenner

Większość z naukowców liczy na to, że w swoim życiu uda im się dokonać jakiegoś wielkiego odkrycia; zrobić coś naprawdę ważnego, niezwykłego, na przykład odkryć nowy gatunek chrząszcza albo poznać strukturę jakiegoś białka, które nikogo poza nimi nie interesuje. Mamy duże szczęście, jeśli zrobimy coś, co trafi do podręczników, co otworzy nową dziedzinę nauki, dzięki czemu powstanie może nawet nowa dziedzina nauki, co wyjaśni zagadkę, która pokonała naszych poprzedników. Czegóż więcej oczekiwać? Mało któremu badaczowi może się coś takiego udać więcej niż raz w życiu. Inne prace, nawet ważne i ciekawe, najczęściej szybko zostaną zapomniane.

…we spent many hours sitting in a coffee room talking. A visitor to the lab, ignorant of what we were doing, would have found it a den of apparent sloth; for much of the time, most of the people seemed to be engaged in talking in a room littered with dirty coffee cups and overflowing ashtrays. We were not evading work but simply finding ways of avoiding unnecessary work by carefully working out the simplest, most elegant and most revealing experiment.

Sydney Brenner po kolei pokazał, że kod genetyczny składa się z nie zachodzących na siebie trójek nukleotydów, odkrył mRNA, odkrył jak działa synteza białek, odkrył mutacje typu frameshift, stworzył podwaliny bioinformatyki i wprowadził nicienia C. elegans jako organizm modelowy dla genetyki i biologii rozwoju. Jeśli jest jakaś ważna dziedzina biologii molekularnej, która rozwinęła się w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, to można być pewien, że Brenner jest współautorem kluczowej pracy. Komitet Noblowski uznał jednak, że gdyby Syd Brenner dostawał Nobla co roku przez całą dekadę to mogłoby to zrobić złe wrażenie i w związku z tym uhonorowali tylko prace nad C. elegans. Czekali więc z tym aż do 2002 roku, ponieważ istniała spora szansa, że Brenner dorzuci jeszcze lek na raka, stworzy kompletny model działania komórki eukariotycznej, wyjaśni działanie mózgu albo coś podobnego.

The essence of scientific research is to get to discover new things and not to spend too much time learning about what has already been done. You will be told that it is good discipline to learn a subject properly and you will have to read fat books called The Molecular Biology of Something or Other, but I have found that quite a lot of ignorance is useful in research, because once you think you know everything you won’t attempt anything new.

Eseje z J. Biol. w genialny sposób opisują działanie nauki. Genialny, bo Brenner pisze lekko, inteligentnie, zabawnie, z jadowitym humorem i olbrzymią autoironią, a jednocześnie trafia w samo sedno. Nie jest jednostronny, nie ma zawężonej własnymi sukcesami perspektywy – może dlatego, że tych sukcesów było tak wiele i w tak różnych dziedzinach. Seria “listów do siostrzeńca”, opisująca karierę naukową od początku studiów do profesury, powinna być lekturą obowiązkową na pierwszym roku studiów.

Na koniec – złe wiadomości. Loose Ends są prawie nie do dostania, a w każdym razie nie poniżej jakichś pięćdziesięciu funtów. Oczywiście, eseje można też przeczytać online, ale J. Biol. nie jest, niestety, czasopismem Open Access.

• Sydney Brenner, “Loose Ends”

• Sydney Brenner, “Loose Ends” – seria esejów na stronach Journal of Biology

Komentarze

Original post