Z okazji dnia Darwina, krótka notka uściślająca pojęcia. W przypadku ewolucji, ewolucjonizmu, doboru naturalnego panuje czasem niezłe pomieszanie pojęć. Czy ewolucja jest prawdziwa? Czy to tylko teoria? Czy ewolucja kroczy statecznie, skacze czy może tańczy? Czy ewolucją zajmuje się tylko ewolucjonizm? Czy człowiek pochodzi od Darwina? Darwin ani nie wymyślił, ani nie odkrył ewolucji. Ewolucja, mówiąc w skrócie, to zmiana gatunków w czasie istnienia Ziemi. Zaobserwowano to zjawisko najpóźniej w siedemnastym wieku, kiedy odkryto, że pewne organizmy występują tylko w pewnych warstwach geologicznych, nigdy ze sobą razem.

Nie jestem radykałem, który uważa, że polowań trzeba całkowicie zakazać. Bo są różne sytuacje. Na przykład odstrzał przy uprawach nie jest złym pomysłem. Tam trzeba właśnie strzelać, żeby uzyskać efekt odstraszający. Ale ważne jest przy tym zachowanie zdrowego rozsądku. Po co strzelać w lesie, po co uczyć te zwierzaki, podkarmiając je w lasach płodami rolnymi? Jest też cała masa bezsensownych rzeczy. Po co polujemy na łyski? Na borsuki? Po co zabijamy jelenie na rykowisku?

Trudno mi jednak przyjąć, że śmigające w ośrodku galaktycznym elektrony ulepione są z czegoś, co wymyślił pod koniec XIX wieku pewien matematyk, paredziesiąt lat później ktoś inny zastosował do opisu cząstek, a za dekadę lub dwie ktoś jeszcze inny z opisu cząstek prawdopodobnie usunie. Im bliżej przyjrzeć się temu, jak naprawdę przedstawia się ów opis matematyczny świata fizycznego, który miałby zastąpić opis przy użyciu jakości zmysłowych, tym wyraźniejsze się staje, że mowa tu o ludzkich wynalazkach, zręcznie zastosowanych, jednak nieposiadających żadnych cech nadających się do opisu rzeczywistości.

Mówi się, że spadochrony chronią przed śmiercią osoby, które wypadają z samolotu. Jednak chociaż światowe koncerny spadochronowe zarabiają krocie na sprzedaży spadochronów, nie ma żadnych solidnych dowodów na to, że spadochrony rzeczywiście działają! Nowa praca amerykańskich uczonych demonstruje, że kosztowne i niewygodne spadochrony wcale nie pomagają osobom, które wypadły bądź wyskoczyły z samolotu. Jak wiadomo, w nauce i medycynie twardych dowodów dostarczają jedynie kontrolowane badania randomizowane (randomized controlled trials, RCT).

tl;dr: ponieważ zarzut niefalsyfikowalności teorii ewolucji (sam Popper, panie!) wraca jak nieświeże sardynki, spisałem krótką odpowiedź, żeby mieć pod ręką. Jednym z zarzutów, który wyciąga się przeciw teorii ewolucji jest kryterium falsyfikowalności. Według najprostszej formy tego zarzutu,teoria ewolucji jest nauką historyczną (dotyczącą zdarzeń, które już nastąpiły), więc nie można jej sfalsyfikować, bo nie możemy niczego przewidzieć. Argument podobno wytoczył sam Popper. To jednak jest naiwne rozumienie zarówno metodologii nauki, jak i samej nauki o ewolucji.

tl;dr: Według powszechnego mniemania, Big Pharma zarabia ciężkie krocie na szczepionkach i antybiotykach, wmuszając w nas niepotrzebne leki. W rzeczywistości jest o wiele gorzej. Miałem ostatnio okazję uczestniczyć w dwóch konferencjach na temat światowych problemów zdrowotnych ("global health"), Grand Challenges Annual Meeting i Infectious Diseases in the 21th century. Naukowcy na tych konferencjach są zgodni: nie wiemy, kiedy będzie następna pandemia, nie wiemy też, co ją wywoła (chociaż stawiałbym na jakiegoś nowego wirusa grypy).

To stara historia, ale ją tu opowiem, żebyście mieli link do podawania jeśli ktoś znowu wyskoczy z tym durnym argumentem. Chociaż sąd w Niemczech częściowo [1] przyznał rację przeciwnikowi szczepień, to nie w kwestii istnienia wirusa odry, tylko szczegółów technicznych zakładu o 100,000 EUR: zamiast jednej publikacji naukowej przedstawiono ich sześć. Jeśli chodzi zaś o samo istnienie wirusa, to było dokładnie przeciwnie: sąd pierwszej instancji uznał, że istnienie wirusa odry jest naukowo dowiedzione, a sąd drugiej instancji to potwierdził.

tl;dr: Naukowiec napisał artykuł, którego wyniki nie pasują do obowiązującej ideologii. Artykuł został usunięty w imię tej ideologii kolejno z dwóch czasopism, w których się ukazał, już po recenzjach i przyjęciu do druku, a na naukowca zrobiła się nagonka. Łukasz Lamża z “Tygodnika Powszechnego” twierdzi, że krytykujący naukowca “próbują dyktować w imię wyznawanej przez siebie ideologii, jakie hipotezy naukowe wolno dyskutować publicznie.”. Mnie wydaje się natomiast, że to artykuł naukowca był zideologizowany, a ofiarą prawdziwej nagonki nie jest ani on sam, ani redakcje, które wycofały artykuł, a matematyczka, która go krytykowała.

Niemcy prowadzą masową wycinkę drzew zarażonych kornikiem drukarzem. Sytuacja jest poważna, akcja nadzwyczajna, a organizacje ekologiczne i Komisja Europejska - na razie milczą. Pytanie dlaczego, skoro w przypadku podobnych działań prowadzonych w Polsce głośno protestowano? pytają “Wiadomości” TVP To prawda - w Niemczech jest szagrożenie kornikiem i leśnicy usuwają w wielu lasach zarażone kornikiem świerki. Ale odpowiedź na zadane pytanie przez “Wiadomości” jest prosta: działania wcale nie są podobne. W Polsce wycina się przecież mnóstwo drzew w lasach gospodarczych, albo prowadzi interwencje w celu ich ochrony takie jak wycinanie zarażonych drzew, i nikt nie protestuje - dopóki nie chodzi o wycinanie niezwykle cennego przyrodniczo lasu, jakim są lasy Puszczy Białowieskiej.